Kim tự tháp Tirana: Từ biểu tượng độc tài đến không gian văn hoá hiện đại

Tọa lạc tại trung tâm thủ đô Tirana, một không gian văn hóa độc đáo mang tên Kim tự tháp Tirana đã chính thức mở cửa. Trải qua quá trình cải tạo của đội ngũ MVRDV, công trình vốn được xây dựng để tôn vinh nhà độc tài cộng sản Enver Hoxha nay đã trở thành biểu tượng cho tinh thần sáng tạo và đổi mới của đất nước Albania.

Thông tin dự án:

Tận dụng kết cấu bê tông sẵn có, công trình cũ mang đầy dấu vết thời gian đã trở thành một tác phẩm kiến trúc độc đáo trong khuôn viên của công viên mới. Bao quanh Kim tự tháp Tirana là những khối hộp rực rỡ sắc màu, được khéo léo sắp xếp trong và xung quanh tòa nhà gốc.

Những khối hộp này được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau như: nơi uống cà phê, công xưởng sáng tạo nghệ thuật, văn phòng khởi nghiệp, lớp huấn luyện kỹ năng, không gian tổ chức sự kiện. Đặc biệt, một vài trong số đó trở thành giảng đường miễn phí, truyền dạy kiến thức khoa học công nghệ cho các bạn trẻ Albania.

Bổ sung cho bức tranh kiến trúc độc đáo là những bậc thềm dẫn lên mặt nghiêng của tòa nhà. Thiết kế này tạo điều kiện cho người dân Albania có thể tự do khám phá và trải nghiệm công trình, từ khu vực chân đế lên đến đỉnh tháp.

Tận dụng kết cấu bê tông sẵn có, công trình cũ mang đầy dấu vết thời gian đã trở thành một “tác phẩm điêu khắc độc đáo” trong công viên mới

Mặt nghiêng của tòa nhà được thiết kế các bậc thềm giúp du khách bước lên dễ dàng

Mặc dù công trình vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, Kim tự tháp Tirana đã thu hút đông đảo du khách đến tham quan và trải nghiệm ngay từ mùa hè vừa qua. Bên cạnh người dân địa phương thường xuyên đến đây để ngắm nhìn khung cảnh thành phố thơ mộng, Kim tự tháp cũng được du khách quốc tế đánh giá cao như một điểm đến độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử của Albania.

Với sự kiện Hội nghị Thượng đỉnh EU được tổ chức tại đây và lễ khai trương chính thức cơ sở giáo dục TUMO vào ngày 16 tháng 10, công trình này đã chính thức bắt đầu thực hiện sứ mệnh cao cả của mình - phục vụ cộng đồng và góp phần phát triển đất nước.

Mặc dù công trình vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, Kim tự tháp Tirana đã thu hút đông đảo du khách đến tham quan và trải nghiệm

Được biết đến lần đầu tiên vào năm 1988 như một bảo tàng dành cho nhà độc tài cộng sản Enver Hoxha, Kim tự tháp Tirana đã chứng kiến nhiều giai đoạn lịch sử đầy biến động của Albania.

Sau khi chế độ cộng sản sụp đổ, công trình này đã được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, từ đài phát thanh, hộp đêm, trung tâm hội nghị đến căn cứ của NATO trong Chiến tranh Kosovo năm 1999. Những thay đổi liên tục trong cách sử dụng cùng với các kế hoạch cải tạo dang dở đã khiến nội thất tòa nhà trở nên lộn xộn và tối tăm.

Trong nhiều thập kỷ, câu hỏi về việc nên làm gì với Kim tự tháp luôn gây tranh cãi. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2015 cho thấy đa số người Albania phản đối việc phá bỏ tòa nhà. Năm 2017, mong muốn này đã được đáp ứng khi chính phủ công bố kế hoạch biến khối bê tông khổng lồ thành một môi trường nuôi dưỡng tài năng trẻ. Dự án được hiện thực hóa với sự hỗ trợ của Quỹ Phát triển Người Mỹ gốc Albania (AADF) và Thành phố Tirana.

Dự án cải tạo đã được hiện thực hoá sau nhiều nỗ lực của Quỹ Phát triển Người Mỹ gốc Albania (AADF) và chính quyền thành phố Tirana

Công trình “kim tự tháp” hoàn thiện khi nhìn từ trên cao

Đối với nhiều người Albania, Kim tự tháp là biểu tượng của chiến thắng, đánh đổ chế độ cầm quyền trước đây. Và ý tưởng thiết kế của MVRDV đã lấy cảm hứng từ chiến tích này. Sau cái chết của nhà độc tài, công trình xuống cấp đã lâu đời trở thành nơi tụ tập vui chơi của trẻ em khu vực lân cận, nơi chúng trèo lên các dầm nghiêng và trượt xuống dốc.

Giờ đây, những bậc thang đã được xây dựng, cho phép mọi người mọi lứa tuổi có thể leo lên đỉnh công trình. Ở phía Tây, một thang máy giúp người khó đi bộ lên đỉnh Kim tự tháp, trong khi một dầm còn lại có đoạn nghiêng để người ta vẫn có thể trượt xuống.

Du khách ở mọi lứa tuổi đều có thể leo lên đỉnh của công trình

Dưới bàn tay tài hoa của nhóm kiến trúc sư MVRDV, Kim Tự Tháp Tirana đã được khoác lên mình diện mạo hoàn toàn mới, trở thành điểm đến thu hút cho các hoạt động giáo dục và giải trí sôi nổi. Thay vì phá bỏ hoàn toàn công trình cũ kỹ, MVRDV đã khéo léo giữ nguyên kết cấu khung của Kim tự tháp và thiết kế thêm nhiều không gian mới, đáp ứng nhu cầu sử dụng đa dạng của cộng đồng.

Điểm nhấn của dự án là những khối hộp màu sắc rực rỡ được bố trí linh hoạt bên trong, xung quanh và trên đỉnh công trình. Các khối hộp này tạo thành những không gian riêng biệt, phục vụ cho các chức năng khác nhau như phòng học hiện đại, khu tổ chức sự kiện đa năng, khu vực triển lãm nghệ thuật,..

Khoảng một nửa số phòng được tạo mới thêm sẽ dành cho tổ chức giáo dục phi lợi nhuận TUMO Tirana, cung cấp các chương trình giáo dục ngoại khóa miễn phí cho học sinh 12-18 tuổi về các kỹ thuật mới như phần mềm, rô-bốt, hoạt hình, âm nhạc và điện ảnh.

Các không gian còn lại của các hộp màu sắc sẽ được cho thuê, trở thành nơi cung cấp các dịch vụ cho du khách tham quan như: quán cà phê, nhà hàng, văn phòng khởi nghiệp, phòng thí nghiệm, phòng thu âm và các tiện ích giải trí khác.

Điểm nhấn của dự án là những khối hộp màu sắc rực rỡ được bố trí linh hoạt bên trong, xung quanh và trên đỉnh công trình

Không gian bên trong của Kim Tự Tháp Tirana

Kim Tự Tháp Tirana khi hoàng hôn buông xuống

Kim tự tháp Tirana là minh chứng cho sự sáng tạo và đổi mới của kiến trúc hiện đại, đồng thời là biểu tượng cho tinh thần vượt qua quá khứ và hướng đến tương lai của Albania. Dự án này đã tạo ra một không gian văn hóa độc đáo và truyền cảm hứng, thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới.

Nguồn: Archdaily